Zločin u zaseoku Grubori i selu Plavno

Pripremio: Arhiv Srba u Hrvatskoj (Srpsko narodno vijeće)

Ubijeni su : Marija Grubor (90) ubijena pa zapaljena u kući, Miloš Grubor (80) ubijen sa dva metka u glavu s leđa, Jovan Grubor (73) zapaljen sa svojom kućom, Jovo Grubor (65) zaklan na livadi dok je čuvao krave, Milica Grubor (51) ubijena iz vatrenog oružja pokraj kuće, Đuro Karanović (45) ubijen iz vatrenog oružja.

Pripadnici ATJ Lučko spalili su Grubore te su ubijali stoku, a nakon Grubora spalili su susedno selo Ramljane. Pripadnici UN videli su požar i dim nad Gruborima, otišli su na lice mesta i prepisali registracije policijskih vozila koja su zatekli. Hrvatske vlasti ubrzo su počele zataškavati zločin, a službena tvrdnja je glasila da su Grubori bili jako “četničko uporište”, te da su žrtve posledica oružanog sukoba s pripadnicima ATJ Lučko. Međutim, uprkos tim zataškavanjima sudski je utvrđeno da u Gruborima 25. Avgusta 1995. Godine nije bilo oružanog sukoba. Nakon ubistva civila i paljenja sela zapovednici ATJ Lučko pisali su lažne izveštaje na zahtev svojih pretpostavljenih. U tim se izveštajima spominjao oružani otpor 8 do 10 neprijateljskih vojnika. U pisanju lažnih izveštaja učestvovao je zapovednik ATJ Lučko na terenu (nije osobno bio u Gruborima) Josip Čelić, a na sudu je izjavio da je drugi izveštaj pisao po diktatu Željka Sačića, tada zamenika zapovednika Specijalne policije, danas zastupnik u Hrvatskom saboru. I sam Sačić je bio obuhvaćen istragom u kojoj je njegov postupak izdvojen od ostalih.

Nakon toga 2015. Godine podignuta je optužnica, ali odlukom samog DORHa ona je odbačena i predmet je vraćen u istragu, koja je nakon roka od 5 godina završila u zastari. Lažni izveštaji pisani su nakon što su predstavnici međunarodne zajednice videli i utvrdili da su Grubori spaljeni  i da su ubijeni civili, a njihova je svrha bilo prikrivanje odgovornosti zapovednika i neposrednih počinilaca. Istraga o zločinu počinjenom u Gruborima započela je tek 2009.godine. 2010. Godine za zločin su optuženi pripadnici ATJ Lučko Frano Drljo, Božo Krajina i Igor Beneta. Beneta koji je bio u bekstvu, prema službenoj informaciji, a koju nezavisne organizacije ne smatraju uverljivom, počinio je samoubistvo. Prvom prvostepenom presudom Županijskog suda u Zagrebu iz 2014. Godine Drljo i Krajina su oslobođeni. Vrhovni sud vratio je predmet na ponovno postupanje istom sudu, ali potpuno izmenjenom veću i ono je optužene presudom iz 2016. Godine oslobodilo. Vrhovni sud potvrdio je oslobađajuću presudu u septembru 2019. Godine. Županijski sud je zaključio a Vrhovni sud potvrdio da je među svedocima na delu bio čvrst zoveš ćutnje. Utvrđeno je i da je kompletna zapovedna linija ”propustila preduzeti dužne radnje” kako bi se otkrili počinitelji, a umesto otkrivanja odgovornih za ubistvo civila “samo zato što su bili Srbi” i paljenju kuća “samo zato što su u njima živeli Srbi, na delu je bila sramna konstrukcija o izmišljenom “četničkom napadu” i bešćutno ignorisanje ratnog zločina protiv civilnog stanovništva. Sudskim putem utvrđeno je da se radi o kaznenim delima – zločinu protiv čovečnosti i kršenju zakona i običaja ratovanja.

Plavno

Selo Plavno prema popisu stanovništva 1991. Godine imalo je 1720 stanovnika,a njih 1708 izjasnilo se kao Srbi. Prema popisu stanovništva 2011. Godin u Plavnom živi 253 stanovnika. Većina stanovnika selo je napuštala 4. Avgusta 1995 godine. Hrvatska vojska ušla je u selo dva dana kasnije. Hrvatski helsinški odbor u svom izveštaju navodio da je u selu ubijeno 16 ljudi. Mnogi od njih ubijeni su neposredno nakon ulaska Hrvatske vojske u Plavno. Među žrtvama više veoma starih ljudi, i muškaraca i žena u dobi od 87 do 97 godina. Većina žrtava ubijeno je hicima iz vatrenog oružja, ali pojedine žrtve ubijene su veoma brutalno. Među žrtvama bila je i osoba sa invaliditetom, i osoba s intelektualnim teškoćama, navodi HHO. Bio je i jedan Musliman: Dokumentaciono informacioni centar Veritas navodi 33 žrtve u Plavnom za vreme i nakon Oluje. Selo je opljačkano i spaljeno. Kuće u Plavnom i njegovim zaseocima paljene su i pljačkane krajem avgusta i početkom septembra 1995. Godine, a u tome su učestvovali pripadnici Hrvatske vojske ili osobe u uniformama Hrvatske vojske. O pljačkama i paležu izveštavali su međunarodni posmatrači. Oni su beležili oznake na uniformama HV koji su pljačkali stoku, nameštaj, građevinski materijal i drugu vrednu imovinu. Slučajevi maltretiranja, pljačkanja i pretnji preostalim stanovnicima Plavnog blećeni su i sredinom 1996.godine, gotovo godinu dana posle Oluje. U selu i okolini je uništena i javna infrastruktura. HHO navodi da su telefonski stubovi i žice sistemski rušeni i odvoženi, a samo selo je nekada imalo tri stotinjak telefonskih priključaka.