BIRN: U Beogradu u poslednjih sedam godina ozakonjeno više od 300 objekata bez zakonskog osnova

Novinari BIRN-a su koristeći napredne tehnike OSINT-a (istraživanje uz pomoć otvorenih izvora) pretraživali mapu grada i ukrštali podatke sa satelitskog snimka sa podacima iz Katastra i Registra građevinskih dozvola Agencije za privredne registre.

U višemesečnom istraživanju BIRN je našao više od 300 objekata na teritoriji glavnog grada, uglavnom stambenih zgrada većih od hiljadu kvadrata, koji su u potpunosti ili delimično izgrađeni nelegalno nakon satelitskog snimka iz 2015. godine pa onda ozakonjeni.

Neki od tih objekata su delom ili u potpunosti izgrađeni bez dozvole, a nisu postojali ili nisu bili završeni 2015. godine, što se jasno vidi na satelitskim snimcima.

Uprkos zakonskoj obavezi, kako piše BIRN, ne postoje javni podaci o tome koja je rešenja za ozakonjenje objekata doneo Sekretarijat za poslove ozakonjenja Grada Beograda, a osim toga, Sekretarijat je ignorisao zahteve BIRN-a da ta rešenja dostavi.

“Koncept zakona iz 2015. godine je bio takav da je država žmurila na sve nelegalne građevine izgrađene pre 2015. godine, a onda 2015. ‘otvorila oči’ i rekla da će (skoro) sve što je do sada bilo ‘na divlje’ sazidano biti legalizovano, a ono što se od sada gradi nelegalno, ne može da se legalizuje, nego mora da se ruši”, piše BIRN.

Zakon je propisivao da predmet ozakonjenja može biti nelegalno izgrađeni ili dograđeni objekat (završen, “pod krovom”) koji postoji na satelitskom snimku Republičkog geodetskog zavoda iz 2015. godine.

Lokalne samouprave, koje su bile nadležne za proces ozakonjenja, dobile su satelitski snimak teritorije Srbije iz 2015. godine tek u julu 2016. godine, a neke i kasnije.

“To znači da u prvih osam meseci primene zakona lokalne samouprave nisu imale osnovnu alatku, satelitski snimak, kojim bi utvrdili da li zgrada uopšte može da se ozakoni, tj. da li je bila izgrađena ‘na vreme'”, naveo je BIRN u tekstu.

Tokom prvih osam meseci, kako je navedeno u tekstu, ozakonjenje je vršeno bez neophodnog satelitskog snimka, “odnosno ceo zakon nije imao smisla”.

Dokumentacija do koje je BIRN došao pokazuje da su tokom 2016, 2017. i 2018. godine opštinski građevinski inspektori u više navrata lažno prikazivali stanje na terenu tvrdeći u svojim rešenjima da su izlaskom na lice mesta ustanovili da su zgrade-višespratnice u potpunosti izgrađene neposredno pre stupanja Zakona o ozakonjenju na snagu, odnosno pre novembra 2015.

“Dodatno, u svojim rešenjima su pisali i da se te zgrade mogu videti na satelitskom snimku iz 2015. godine”, naveo je BIRN.

Ustavni sud je u više navrata proglašavao neustavnim delove zakona o ozakonjenju.

Poslednji put se to dogodilo u novembru 2022, kada je neustavnim proglasio “rok trajanja” legalizacije pet godina, odnosno, do novembra 2023. godine.