26 godina od zločina u Varivodama i Gošiću

Izvor: Veritas

Oko ili istog dana ubijen je i deseti mještanin Varivoda, Uglješa Ilijašević (54), čije tijelo je kasnije pronađeno u jednoj gustijerni i čijeg imena nema na spomeniku žrtvama toga sela. Prosječna starost žrtava je 67 godina.Dana 28. septembra 1995, gotovo dva mjeseca po završetku “Oluje”, u selu Varivode, tada u opštini Knin, ubijeno je devet mještana srpske nacionalnosti: Jovan Berić (75), Špiro Berić (55), Radivoj Berić (69), Marija Berić (69), Mirko Pokrajac (84), Dušan Dukić (59), Marko Berić (82), Milka Berić (67) i Jovan Berić (56). Oko ili istog dana ubijen je i deseti mještanin Varivoda, Uglješa Ilijašević (54), čije tijelo je kasnije pronađeno u jednoj gustijerni i čijeg imena nema na spomeniku žrtvama toga sela. Prosječna starost žrtava je 67 godina.

Mjesec dana ranije, 27. avgusta, u obližnjem selu Gošić ubijeno je sedam mještana takođe srpske nacionalnosti: Savo Borak (70), Vasilj Borak (68), Grozdana Borak (75), Marija Borak (81), Kosovka Borak (77), Milka Borak (75), Dušan Borak (56). Prosječna starost žrtava je 70 godina.

Svi ubijeni u oba sela bili su civili a u tim selima, ni u vrijeme rata, ni u vrijeme ubistava, nije bilo nikakvih ratnih aktivnosti. Ostali su zato što nisu htjeli napustiti svoja ognjišta i što su povjerovali Tuđmanovim pozivima da svima koji nisu “okrvavili ruke” garantuje imovinsku i osobnu sigurnost. A svi su ubijeni vatrenim oružjem iz neposredne blizine u svojim dvorištima, na kućnim pragovima ili u kućama.

U namjeri prikrivanja zločina, hrvatska policija ih je tajno pokopala na kninskom groblju pod oznakom “nepoznat” iako su znali njihov identitet. Njihova tjela su u proljeće 2001. ekshumirali haški istražioci, među 301 posmrtnim ostatkom, koliko ih je bilo pokopano na tom groblju, svi iz vremena “Oluje” i “postoluje”. Porodice su ih identifikovale 2002. a sahranjeni su u rodnim selima, gdje su im opština Kistanje i Srpsko narodno vijeće podigli spomenike, koji su već više puta bili skrnavljeni.

Pod pritiskom međunarodne zajednice i organizacija za zaštitu ljudskih prava, ova ubistva su relativno brzo procesuirana, tako da je Županijsko državno tužilaštvo u Zadru već 1996. podiglo optužnicu protiv šestorice bivših hrvatskih vojnika (Nikola Rašić, Ivan Jakovljević, Pero Perković, Ivica Petrić, Zlatko Ladović i Nediljko Mijić) zbog krivičnog djela ubistva iz koristoljublja.

Iste godine Županijski sud u Zadru, iako su četvorica optuženika u istrazi priznali počinjenje djela, oslobađa ih optužbe u nedostatku dokaza. Vrhovni sud RH je ukinuo prvostepenu oslobađajuću presudu i slučaj vratio na ponovno suđenje.

Tokom ponovljenog suđenja pred Županijskim sudom u Šibeniku, 13. februara 2002, zastupnik optužbe je odustao od optužnice protiv svih optuženika uz obrazloženje da su došli do saznanja ko bi mogao da bude počinilac ubistava u Varivodama i Gošiću, zbog čega će biti sprovedena nova istraga.

Iako je premijer hrvatske vlade, Andrej Plenković, prošle godine na pomenu ubijenim Varivodičanima, izjavio: „To za Hrvate znači – smoći snage i priznati da su u domovinskom ratu, premda odbrambenom, nažalost počinjeni i zločini nad srpskim civilima koji se nisu smijeli dogoditi, zločini koji nemaju opravdanja i zaslužuju svaku osudu i procesuiranje odgovornih”, ni 26 godina od zločina nema ni optuženih ni osuđenih za ubistva civila u Varivodama i Gošiću, kao ni za mnoga druga ubistva srpskih civila u “postolujnim” vremenima u susjednim selima.

Po popisu stanovništva u RH iz 1991, u Varivodama je živjelo 477 žitelja: 472 Srbina, 2 Jugoslovena, 1 Hrvat i 2 ostali. Po istom popisu u Gošiću je živjelo 107 žitelja: 106 Srba i 1 ostali. Po popisu stanovništva u RH iz 2011, u Varivodama je živjelo 129 žitelja, a u Gošiću 46, bez podataka o nacionalnoj pripadnosti.

U septembru 2021, po podacima sa terena, stalno ili povremeno u Varivodama živi 60-ak a u Gošiću 17 Srba.