Veroljub Vukašinović – Trstenička enciklopedija srpske proze

Izvor: Novi magazin

Ovi, jedinstveni, trstenički susreti pisaca, kritike i publike sigurno ne bi ostavili dublji trag u našoj kulturi da nije istoimenih zbornika radova koji su pokrenuti nešto kasnije od same manifestacije, tačnije, 1989. godine, kada je objavljen prvi broj zbornika posvećenog prozi Slobodana Selenića i temi „Kretanje ideja u savremenoj srpskoj prozi“, sa prepoznatljivim logotipom na korici koji je oblikovao Kraljevčanin Dragan Pešić. Od tada, iz štampe je izašlo trideset pet brojeva ovog zbornika.

Marko Nedić je pisao upravo o tome po čemu je ova književna manifestacija specifična: „Ono što je za „Savremenu srpsku prozu“, za njenu osnovnu poetičku, estetsku i vrednosnu orijentaciju izuzetno značajno odnosi se na izbor pisaca čiji portreti su osvetljeni na njoj i na teme koje su birane za esejističko i kritičko tumačenje, a dobrim delom i na izbor književnih kritičara koji su u tome učestvovali“. Zato se susreti u Trsteniku mogu posmatrati i ocenjivati najpre kao veoma važna kritička građa o piscima čiji su književni portreti predstavljeni i protumačeni na njima. U okviru toga, sa sigurnošću se može reći da u izboru pisaca nije bilo isključivosti, dogmatizma i promašaja. Uvek su birani pisci različitih poetičkih, tematskih i drugih orijentacija i opredeljenja, pripadnici svih generacija, od najstarijih, koji su već zaokružili svoje delo, čime je olakšano formiranje njihovog kritičkog portreta, do mlađih, koji su se nametnuli provokativnošću svojih proznih ostvarenja i koji predstavljaju već sada najznačajnije autore savremene srpske proze. Zato se s pravom može reći da je osnovna orijentacija susreta bila pluralistička, i da se ona kretala od ‘umerenog tradicionalizma’ što je termin Aleksandra Jerkova, preko umerenog modernizma, čak do postmodernizma.“

Susreti u Trsteniku mogu posmatrati i ocenjivati najpre kao veoma važna kritička građa o piscima čiji su književni portreti predstavljeni i protumačeni na njima. U okviru toga, sa sigurnošću se može reći da u izboru pisaca nije bilo isključivosti, dogmatizma i promašaja. Uvek su birani pisci različitih poetičkih, tematskih i drugih orijentacija i opredeljenja

Na okruglim stolovima – čiji su sadržaji objavljeni u zbornicima – osvetljene su različite teme, od književno-teorijskih, kao što je pitanje fragmenta u srpskoj prozi, preko razmatranja različitih književnih žanrova, na primer: kratka proza, memoristika, srpska poetska proza, esejistička proza, romansirana biografija, savremena pripovetka i nove tendencije, o kritici danas i dr., do proučavanja uzajamnih veza književnosti sa medijima, dramatizacije književnih dela, osvetljavanje pesnika kao pripovedača, dok su se neki okrugli stolovi bavili širim tematskim oblastima kao što su: tema rata u savremenoj srpskoj prozi, odnos pisca i zavičaja, stranost i lik stranca, jezik kao tema proze, pri čemu posebno valja naglasiti okrugle stolove posvećene književnosti Srba u Hrvatskoj i delima srpskih prozaista van matice, kojima se išlo ka integralnoj geopoetičkoj slici savremene srpske književnosti. Zanimljivi su i tematski brojevi posvećeni poetikama nekih pisaca, na primer, Ive Andrića, Danila Kiša, Milorada Pavića, Dragoslava Mihailovića, Miodraga Bulatovića i drugih. Razmatrana su i pitanja periodizacije srpske književnosti, antologijskih izbora srpske pripovedne proze, stilistika savremene srpske proze i slično. Neki od tematskih brojeva su bili posvećeni i književnoj kritici.

Ovako oblikovani zbornici „Savremena srpska proza“ su, zapravo, svojevrsna književno-kritička građa o piscima, njihovim poetikama i razmatranjima književnoteorijskih i književnoistorijskih tema, tako da, pored značajnih autora i njihovih, uglavnom autopoetičkih beseda, glavni deo sadržaja čine tekstovi književnih kritičara i teoretičara. Među njima su najznačajnija imena savremene srpske kritike, imena profesora univerziteta, slavista, urednika, saradnika Instituta za književnost, filozofa, lingvista i mlađih autora koji su u ponekom od brojeva trsteničkih zbornika upisali pokoju stranicu u svojevrsnu „trsteničku enciklopediju“. Jer, kako je zapisao Mihajlo Pantić, pisac i kritičar sa najviše upisanih stranica: „Ko u ruke uzme sve do sada objavljene zbornike sa trsteničkih skupova, pomno pregleda njihov sadržaj i pročita, kako mu drago, na preskok ili linearno, neke ili sve tekstove u njima, lako će doći do zaključka da se u Trsteniku godinama piše spontana i utoliko dragocenija enciklopedija imena, dela, formi, postupaka, poetika, dominantnih i frekventnih tema iz korpusa savremenog proznog stvaralaštva“.

Kao kruna svega, a upravo povodom 40 godina književnih susreta „Savremena srpska proza“, ovih dana iz štampe izlazi Antologija pisaca „Savremene srpske proze“ u kojoj se nalaze prozni prilozi 40 naših književnica i književnika.

Biografija

Veroljub Vukašinović (Donji Dubič kod Trstenika, 1959) srpski je pisac, urednik i izdavač, direktor Narodne biblioteke „Jefimija“ u Trsteniku. Zastupljen je u više antologija srpske poezije i prevođen na nekoliko jezika. Uređuje zbornike „Savremena srpska proza“ koji izlaze u Trsteniku, povodom istoimene književne manifestacije. Dobitnik je brojnih nagrada, između ostalih, i „Milan Rakić“, „Drainac“ i „Branko Ćopić“.

Član je Udruženja književnika Srbije i član književnog kluba „Bagdala“ u Kruševcu. Živi u Trsteniku.

Tekst je prenet sa portala Novi magazin.