Od “Vikipedije” do nepostojeće scenografije

Piše: Branko M. Žujović

Kada je pre više od šest godina objavljena Bela knjiga konkursnog sufinansiranja medijskih projekata, zloupotrebe kojima svedočimo danas bile su tek u povoju, ali je, čak i tada, konstatovano da je potrebno obezbediti transparentnost procesa i naročito obezbediti metode evaluacije projekata.

Ništa od toga do danas nije učinjeno.

Medijski konkursi nisu u punom kapacitetu transparentni, a o evaluaciji medijskih projekata ne može čak ni da se govori, jer nikakve evaluacije, naprosto, nema.

O proveri projekata brine “žena sa srednjom školom”

Prilikom pregleda video materijala kojima je pravdan projekat “Opština Odžaci – vaš dom”, domaćine u opštinskoj upravi Odžaka pitao sam kako nisu primetili finansijsku “sitnicu”, kao što je izostanak scenografije i takozvanih igrajućih rekvizita, plaćenih 900.000 dinara iz opštinske kase.

Odgovorili su mi da je jedino važno da je projekat “papirološki” formalno pokriven, odnosno da za proveru samih materijala, kojima je pravdan projekat, imaju “samo jednu ženu sa srednjom školom”, što je zvučalo kao nevešt alibi isporučen unapred.

Drugim rečima, tamošnje bitokrate uopšte nije zanimala suština procesa koji se odvijao u okviru konkursa koji su sami raspisali, u ime građana koji su ga platili.

Nije ih nimalo brinulo to što nisu obezbedili uslove da medijski konkursi budu provereni i vrednovani.

Ispostavilo se da u pomenutu nepostojeću scenografiju, pored njih živih, mogu računovodstveno da budu ugrađene vodene bojice, blokovi broj 5, krovne letvice i još podosta toga, kako je navedeno u projektu, a da same scenografije uopšte nema u video materijalima kojima je projekat pravdam.

Pri takvom pristupu rasipanja opštinskog novca, a ne treba zaboraviti da je pomenuta scenografija u Odžacima, sa famoznim scenskim rekvizitima, tek kap u konkursnom moru, sve izjave sa visokih pozicija o štednji i odricanju u ime finansijske stabilnosti u logičkom smislu padaju u vodu.

Ispada da je država juče od penzionera uzimala deo njihovih stečenih prihoda, da bi, potom, na svojim donjim budžetskim česmama, po opštinama i gradovima, rasipala novac nemilice, u okviru jedne klasične zloupotrebe.

Premda banalno postavljeno, ovo pitanje odslikava samu suštinu naše stvarnosti: koliko je penzija moralo da bude zakinuto, da bi u Odžacima, u okviru medijskog projekta, sa 900.000 dinara bila finansirana nepostojeća scenografija sa pripadajućim scenskim rekvizitima?

Dvesta, trista, petsto?

Neko mora da odgovori zbog čega se na jednoj strani društva pred kamerama steže kaiš, a na drugoj nemilice rasipa.

Moćni rituali za čišćenje kuće od negativne energije

Ovo se, nažalost, ne odnosi samo na opštine i gradove u kojima su zloupotrebe instituta sufinansiranja medijskih projekata najčešće.

Sada već bivše Ministarstvo kulture i informisanja 2020. godine izdvojilo je 600.000 dinara za projekat “Kulturno nasleđe kao putokaz”, u okviru kojeg su objavljivani kratki tekstovi prepisani sa “Vikipedije”.

Da stvar bude tragikomična, medijska platforma u okviru koje je projekat ostvaren nosi naziv Šestadimenzija.net, bez istaknutog impresuma.

Da ste 7. juna ove godine posetili sajt Šestadimenzija.net, kao što sam ja učinio, na naslovnoj stranici sajta mogli ste da pročitate, na primer, dragoceno uputstvo za uklanjanje negativne energije iz svog doma.

U tekstu „Moćni rituali za čišćenje kuće od negativne energije“, pored ostalog, navedeno je da je u ovu svrhu poželjno posuti morsku so u sva četiri ćoška prostorije. Tu su i saveti kako da, u šest koraka, promenite svoj život, zatim uputstvo za korišćenje „zakona privlačenja“ u sedam rečenica Džeka Kenfilda i još dosta sličnih petparačkih mudrosti.

Nosilac projekta bilo je Udruženje “Putevi prirode”, tesno povezano sa Vladanom Stefanovićem, osnivačem medijskih udruženja “ComNet” i Asocijacija radio-televizija Srbije, te vlasnikom nekoliko lokalnih medija u Subotici i još nekim bačkim mestima, o čemu sam takođe opširno pisao.

U okviru pomenutog projektra, Putevi prirode su na stranicama sajta Šestadimenzija.net objavili 13 video-sadržaja i isto toliko pisanih medijskih priloga.

Prvi na listi objavljenih tekstova „do 900 karaktera“, kako piše u projektu, što je znatno manje od novinarske šlajfne, jeste tekst „Konen vila na Paliću“, objavljen 2. novembra 2020. godine.

Uvidom u sadržaj pomenutog teksta, lako je utvrditi da je tekst prepisan sa „Vikipedije“.

Evo primera: Na sajtu Šestadimenzija.net, na stranici na kojoj je jasno navedeno da je posredi projekat Puteva prirode koji finansira Ministarstvo kulture i informisanja, u prvom pasusu piše: Konen vila na Paliću podignuta je 1900. godine na jednoj od najlepših lokacija Palića, istočno od tada još „engleskog parka” u neposrednoj blizini banjskih zgrada – Gornje trščare, spratnog hotela, gostione, sanatorijuma, toplog i hladnog kupatila, a uz glavni ulaz u banju koji je vodio od železničke stanice do centra banje. Vila predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture.

Klik dalje, na stranici „Vikipedije” posvećenoj Konen vili, nalazimo istovetan uvod: Konen vila na Paliću podignuta je 1900. godine na jednoj od najlepših lokacija Palića, istočno od tada još „engleskog parka” u neposrednoj blizini banjskih zgrada – Gornje trščare, spratnog hotela, gostione, sanatorijuma, toplog i hladnog kupatila, a uz glavni ulaz u banju koji je vodio od železničke stanice do centra banje. Vila predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik spomenik kulture.

Ne bih ovde opterećivao čitaoce sličnim, opširnim detaljima i ispisima iz samog projekta, odnosno “Vikipedije” i drugih izvora iz kojih su sadržaji prepisivani, poput lokalne istoriografije ili sajtova ustanova za zaštitu spomenika kulture.

O resavcima o trošku nekadašnjeg Ministarstva kulture i informisanja opširno sam pisao u serijalu “Milioneri iz konkursnog blata” koji je u celosti dostupan na mom blogu Zujovic.com, a tekstove serijala preneli su sajtovi svih reprezentativnih novinarskih i medijskih udruženja.

Želim da kažem da se od opštinske uprave u Odžacima ne može očekivati budna svest i puna kontrola konkursnih procesa, ukoliko je samo ministarstvo u Beogradu sebi dopuštalo da značajnu sumu novca izdvoji za sufinansiranje medijskih projekata čiji su sadržaji prepisani sa “Vikipedije”.

Kroz izvaljena vrata projektnog sufinansiranja medijskih sadržaja društvom, njegovim ustanovama i instiutucijama, duva, ili je barem do sada duvao, razorni orkan zloupotreba koji mora biti zaustavljen zakonskom popravkom tih vrata, ali i kažnjavanjem onih koji su se drznuli da na jedan očigledan način ponize građane, profesionalne medije i samu državu, njene ustanove i institucije o čijoj izgradnji i stabilnosti toliko volimo da govorimo.