Promocija knjige Eve Grlić kulturni događaj kakav se dugo nije desio

Piše: R. Radosavljević

Eva Grlić (1920-2008) bila je istaknuta hrvatska novinarka, prevoditeljica i urednica, supruga profesora estetike Danka Grlića, odrastala je u Sarajevu dvadesetih i tridesetih godina 20. veka, a od 1938. živela je u Zagrebu.

Najbliži članovi njene porodice stradali su u Holokaustu, a ona je preživela progone u NDH, učestvovala u partizanskom pokretu, da bi nakon rata, u dva navrata, bila zatočena na Golom otoku…

Ovaj svojevrsni intimni dnevnik Eve Grlić, koji je i potresno svedočanstvo jednog prostora i vremena, kako su istakli pisci Ante Tomić i Filip David, demaskira epohu koja je u ovdašnjoj istoriji ostala zatočena lažima, mrakom i manipulacijama, što je i jedan od ključnih razloga zbog kojih su se dogodile devedesete godine.

– Intelektualci su upali u zamku nacionalista i postali neke uslužne delatnosti političara. Uz pomoć intelektualaca, pre svega u Srbiji, a onda i u Hrvatskoj, nacionalističke ideje i poruke mogle su udobno da se šire i tada, a i danas. Da nije tako, ne bi se kultura na ovom prostoru svela na nulu – rekao je Grlić, ističući da je sada sve na pojedincima koji nekako opstaju u svojim građanskim stavovima i integritetu.

Potresna sudbina Eve Grlić i stradanje njene jevrejske porodice Ješuje, Izrael, Domani, podsetilo je Filipa Davida na tragedije koje je tokom Holokausta doživela njegova porodica, kao i mnoge druge, ali, kako je istakao, mi od tih događaja ništa nismo naučilli, zato danas ponovo imamo narastanje nacionalizma i desnice.

Za Antu Tomića, koji je kao scenarista potpisao brojne Grlićeve filmove, antifašisti su danas u izumiranju, a ustaštvo i NDH se u Hrvatskoj od nekih državnih zvaničnika i sada predstavljaju “progresivnim projektom” koji je omogućio stvaranje nove države posle raspada Jugoslavije.

– Sve što je stvoreno posle velike Jugoslavije, mnogo je strašnije nego što je bila ta država. A bila je ozbiljna država, u kojoj se ozbiljno radilo u kulturi I u svim segmentima, i bila je socijalna država – istakao je Tomić.
Pre razgovora o knjizi prikazan je dokumentarni film „Skriveno djetinjstvo: Vesnina priča”, u kojem o Evi Grlić govori njena ćerka Vesna, koja je i žrtva i svedok Holokausta (snimio ga je Festival tolerancije u Zagrebu), a ovaj izuzetni događaj okupio je brojne predstavnike naše kulture i javne scene, kao i Grlićeve kolege.

U prepunom gledalištu večeras su bili Goran Marković, Branko Cvejić, Branka Petrić, Đorđe Kadijević, Srđan Dragojević, Tamara Aleksić…
Promociju prvog srpskog izdanja knjige “Sjećanja i neobjavljene priče” organizovali su Kulturni centar Beograda i Udružnje za kulturu povezivanja MostArt Jugoslavija.