Izazov crkvenih elektrana

Piše Bojan Tončić

Jednostavnom operacijom država Srbija je manastirima Srpske pravoslavne crkve, Rači i Studenici, za pet godina isplatila više od 75 miliona dinara (približno 650.000 evra) za proizvodnju struje u malim hidroelektranama. Pljačka se realizuje kad država od povlašćenih proizvođača zarađuje, jer država od njih otkupljuje struju po cenama koje su veće od tržišnih. Skuplju struju svi plaćamo. Status povlašćenog proizvođača dodeljuje Ministarstvo rudarstva i energetike po državnom spisku povlašćenih proizvođača.

Tako je najsiromašnija nevladina organizacija ostala jednako bogata, na teret državnog budžeta, a nastavljen je bezočni ideološko-lopovski niz podsmevanjem sekularnosti i naznakama pravne države dodelom visokih crkvenih odlikovanja. Kakva su Orden svetog Save Aleksandru Vučiću i orden Velikomučenika Kragujevačkih prvog stepena Siniši Malom.

Crkva uzvraća udarac

Crkva je reagovala afektivno, kao i godinama unazad, pa smo ponovo slušali o Markalama i Račku kao o toponimima srpske nevinosti. Saznali smo zašto, zapravo, novinari podsećaju na crkveno-državnu računicu, ali ne i kakve veze s tim ima Ukrajina: “Krajnja namera je da slabljenjem pozicije zakonitih crkvenih vlasti i organa – u prvom redu patrijarha i Svetog sinoda – što više sablazne narod, a oslabe i razjedine SPC, kako bi ona postala plen onima koji prave haos u vaseljenskom Pravoslavlju i produbljuju raskole, najpre u Ukrajini, a zatim redom“, obaveštava nas SPC.

I konstatuje da smo suočeni sa školom “medijskog spinovanja i manipulacije”, koja je, tvrde crkveni oci, “istovetna ili veoma slična onoj iz devedesetih godina prošlog stoleća, primenjenoj u slučajevima Markale i Račak pred bombardovanje Republike Srpske i Srbije“.

Ktitori bez zadužbine

Tako Crkva reaguje, ali zna da traži ono što joj po dogovoru pripada: “Vlada Srbije je na sednici održanoj 1. avgusta (2019) donela odluku da Srpskoj pravoslavnoj crkvi donira 88 miliona dinara, odnosno, oko 748.000 evra. Deo te donacije od 30 miliona dinara ili 245.000 evra namenjen je Arhiepiskopiji beogradsko-karlovačkoj u cilju podrške proslavi osam vekova autokefalnosti SPC, a 58 miliona dinara, odnosno, 493.000 evra Eparhiji žičkoj SPC, kao pomoć za završetak izgradnje i uređenja Manastira Žiča i katedralnog hrama u Kraljevu”.

Prilika za nove ktitore

Reč je o petoj ovogodišnjoj donaciji, nije poznato kako je novac potrošen, ali je znakovita veza državnog novca i crkvenih povlastica/donacija. Stalna je “slučajnost” u izdvajanju novca sa budžetskog računa, a navodna obrazloženja su “teško finansijsko stanje”, izgradnja Hrama Svetog Save, ili neke druge bogomolje.

Država, naravno, ne “knjiži” kao prihod ni druge budžetske izdatke za ovu nevladinu organizaciju, jedinu koja nikom ne pravda poreske račune (ne plaća ih), odnosno na imovinu, sveštenicima su plaćene državne dažbine, vraća joj se porez na dodatu vrednost.

Nijedan budžet ne može da zadovolji Srpsku pravoslavnu crkvu.

Možda može molitva.